Eiwitrijke voeding? Ouderen hebben er baat bij!
Eiwitten zijn belangrijke bouwstoffen. Elke cel in ons lichaam bevat namelijk eiwitten. Ook dragen deze voedingsstoffen bij aan de opbouw van onze spieren. Een tekort aan eiwitten heeft veel invloed op de lichamelijke en mentale gezondheid. Helemaal voor ouderen zijn eiwitten ontzettend belangrijk. Lees hoe dit komt én hoe je de oudere cliënten of patiënten in jouw zorgorganisatie voldoende eiwitten kunt laten eten.
Eiwitrijke voeding voor ouderen
Vijftien tot twintig procent van het lichaam bestaat uit eiwitten. De huid, spieren, botten en het bloed zijn eruit opgebouwd. Bovendien zijn eiwitten hard nodig voor de aanmaak van hormonen en de instandhouding van de spiermassa en de botten. Eiwitten leveren ook energie aan het lichaam, transporteren stoffen in het bloed en in de cellen en ondersteunen het zenuwstelsel. Het lichaam heeft een continue behoefte aan eiwitten om nieuwe cellen te maken en oude cellen te vernieuwen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat eiwitten voor ouderen extra belangrijk zijn. Hoe ouder je wordt, hoe meer de spiermassa en -kracht afnemen. Dit proces begint al vanaf je 25e levensjaar! Ouderen maken minder spiereiwit aan én nemen langzamer aminozuren, de bouwstenen voor de vorming van eiwitten, uit de voeding op. Bovendien hebben zij van nature vaak minder eetlust. Daarom zijn extra eiwitten voor ouderen ontzettend belangrijk. In het geval van ziekte zijn eiwitten de belangrijkste voedingsstof voor het herstel. Een eiwittekort kan leiden tot het verlies van spiermassa, doordat het lichaam de reservevoorraden uit het spierweefsel verbruikt. De afbraak van spieren kan uiteenlopende gezondheidsrisico’s veroorzaken.
Symptomen van een eiwittekort
Een eiwittekort bij ouderen is te herkennen aan (een combinatie van) verschillende symptomen:
- ongewenst gewichtsverlies
- verstoorde bloedsuikerbalans
- spierpijn
- broze nagels, dun en/of dof haar of haarverlies
- moeheid en futloosheid
- verminderde kracht en (vaker) vallen
- verminderde weerstand
- langzamer herstel na ziekte
- slechte wondgenezing
Lees meer over symptomen en gevolgen van eiwittekort in onze blog: 'Lichamelijke gevolgen van eiwittekort bij ouderen'.
Eiwitrijk dieet voor ouderen
Een eiwitrijk dieet wordt door een diëtist voorgeschreven als er sprake is van ongewenst gewichtsverlies. Steeds vaker wordt een eiwitrijk dieet preoperatief aangeraden, zodat ouderen sterker een operatie ingaan en beter herstellen. Vaak wordt hierbij ook het advies gegeven om meer te bewegen. Met een op maat gemaakt eiwitrijk dieet wordt het makkelijker om maaltijden met extra eiwitten voor ouderen te verzorgen.
Tips voor eiwitrijke voeding voor ouderen
Een grote uitdaging in de zorg is om oudere cliënten of patiënten, waarvan er velen een verminderde eetlust hebben, voldoende eiwitten te laten eten. Het is daarom belangrijk dat zij het eten en drinken (weer) als een genietmomentje ervaren. En dat kan door ze lekker en eiwitrijk eten en drinken aan te bieden of de dagelijkse maaltijdmomenten te verrijken met een eiwitrijk tussendoortje. Vooral dierlijke producten bevatten veel eiwitten, maar er zijn ook behoorlijk wat plantaardige producten die passen in een eiwitrijk voedingspatroon. Wij zetten de belangrijkste producten met eiwitten en tips voor eiwitrijke maaltijd(moment)en op een rij.
Dierlijke eiwitten
- Vlees en vleeswaren, zoals rundvlees, varkensvlees
- Vis, zoals zalm, makreel, haring, forel, schol, witvis
- Gevogelte, zoals kip en kalkoen
- Zuivel, zoals kwark, skyr, yoghurt en kaas
- Eieren
Plantaardige eiwitten
- Noten
- Peulvruchten, zoals kikkererwten, bruine, witte en zwarte bonen
- Volkorenbrood, -pasta en -rijst
Eiwitrijke maaltijd(moment)en per dag
Verdeel de maaltijden goed over de dag en neem naast de hoofdmaaltijden ook (energierijke) tussendoortjes.
Eiwitrijk ontbijt
- Volkorenboterhammen met kaas
- Schaaltje kwark of skyr
- Volkoren cracker met ei (gekookt of scrambled)
Eiwitrijke lunch
- Salade met mozzarella
- Griekse salade met feta
- Salade met linzen en rookvlees
- Linzensalade met feta
- Een volkoren boterham met een dubbele plak kaas of vleeswaren
Eiwitrijke warme maaltijd
- Linzensoep met wat vlees, geraspte kaas of vleesvervanger
- Erwtensoep met rookworst
- Mexicaanse wrap met kip, kidneybonen, maïs, geraspte kaas en crème fraîche
Eiwitrijke tussendoortjes
- Cracker met Hüttenkäse
- Smoothie van karnemelk, roomijs en wat fruit (voor de smaak)
- Uit het vuistje: een blokje kaas, een plakje worst, een handje pinda’s of noten
- Een toastje met zalm, haring of makreel • Een schaaltje yoghurt of kwark met noten, zaden en pitten.
Extra tip: Een eiwitrijke snack met kwark voor het slapengaan heeft een positief effect op spieropbouw.
Eiwitrijke voeding in de zorg
Wil je meer weten over eiwitrijk eten en drinken voor cliënten of patiënten in jouw zorgorganisatie? Download dan het whitepaper ‘Zorg voor eiwit in de zorg’!
Download whitepaper >