Archipel is goed voor cliënten én omgeving
Een gezonde balans tussen people, planet en profit. Dat is waar kwartiermaker duurzaamheid Yvonne van Eersel bij Archipel Zorggroep van droomt. Om dit te bereiken, grijpt ze elke verbetering aan: groot en klein. Zo kantelt in de keuken de verhouding tussen dierlijke en plantaardige eiwitten van 60:40 naar 40:60. “Dit is duurzamer én gezonder, maar zeker niet duurder”, aldus Yvonne.
Dat het Eindhovense Archipel in de persoon van Yvonne een kwartiermaker duurzaamheid heeft, is al veelzeggend. De zorggroep maakt serieus werk van de zeventien SDG’s (Sustainable Development Goals) van de Verenigde Naties om van de wereld een betere plek te maken in 2030. Met succes, want Archipels inzet is onlangs nog beloond. “We hebben het zilveren niveau milieuthermometer voor de Eindhovense locaties in de wacht gesleept”, vertelt Yvonne. “Dat is een grote mijlpaal!”
Ervaringen delen
Archipel zette in 2018 samen met een aantal andere zorgorganisaties een krabbel onder de Eindhovense Green Deal: een initiatief van MPZ (Milieu Platform Zorgsector). Ieders doel: hun footprint verkleinen. “Vanuit Green Deal krijgen we handvatten aangereikt, waarmee we dit eenvoudiger kunnen bewerkstelligen”, legt Yvonne uit. “Er zit zelfs een heel expertisecentrum achter. Verder kunnen we met collega-zorgorganisaties samen optrekken en ervaringen delen. Want je hoeft het wiel niet altijd zelf uit te vinden. En mocht het eens nodig zijn, kunnen we samen een vuist maken.”
We stellen een assortiment samen met vooral gezonde producten voor mens én planeet.
Duurzaamheid in de keuken
Afval, energie, (ver)bouwprojecten, materiaalgebruik, eten en drinken… het is zomaar een greep uit de onderdelen die bedrijven en instellingen kansen bieden om te verduurzamen. Met de werkgroep ‘gezond en duurzaam’, bestaande uit diëtistes en de voorzitter van de vakgroep koks, neemt Yvonne dan ook graag een kijkje in de keuken van Archipel. “Hier is op meerdere fronten winst te boeken. Sowieso kijken we naar waar – het liefst seizoensgebonden – producten vandaan komen: van de andere kant van de wereld of ergens lokaal? En of ze een duurzaamheidskeurmerk hebben. Dit doen we overigens samen met inkoopcoöperatie Intrakoop en Van Hoeckel. Zo stellen we een assortiment samen vooral gezonde producten. Gezond voor mens én planeet.”
Yvonne: “Een andere vraag die we onszelf stellen is: hoe vervuilend is een product? Vlees, en zeker rood vlees, is bijvoorbeeld erg slecht voor het milieu. We adviseren onze koks daarom om voor andere soorten te kiezen, te variëren met vis en om voor duurzame varianten te kiezen. En natuurlijk ook om dit minder te gebruiken. ‘We’ zijn gewend aan een balletje in de soep, maar dat hoeft helemaal niet. En waar het bij een gerecht met varkenshaas voorheen bijna vanzelfsprekend om het vlees draaide, geven we nu juist de hoofdrol aan groenten. Waarom die verhouding tussen dierlijke en plantaardige producten dan niet meteen naar 20:80 gaat? Dat is voor ouderen niet gezond, omdat plantaardige eiwitten lastiger te verteren zijn. En dan krijgen ze onvoldoende voedingsstoffen binnen. Alles in de juiste balans.”
Verpakkingen
Niet alleen de ingrediënten en het menu transformeren: ook de verpakkingen moeten eraan geloven. Want die zijn volgens Yvonne pas écht vervuilend. Hierin trekt ze eveneens samen met Van Hoeckel op. En ook hierin gaat de gedreven kwartiermaker tot in de kleinste details. “We zijn er nog niet, maar we zijn wel volop in gesprek. Dat is al mooi. We hebben het bijvoorbeeld over het soort materiaal, over de efficiëntie tijdens het transport en over de eenheden in een verpakking. Dat laatste stemmen we af op ons verbruik om ervoor te zorgen dat we zo min mogelijk verspillen. En alles wat toch in de prullenbak belandt, analyseren we. Met die gegevens kunnen we dan weer een volgende stap zetten.”
Verandering in houding en gedrag
Zo toonde onderzoek aan dat er op de elf locaties veel brood werd weggegooid. Eeuwig zonde, vond Yvonne. En alles behalve duurzaam. Dus ging ze met de koks in gesprek hoe ze lekkere gerechten konden maken met iets oudere boterhammen. Dat lijken misschien kruimels (letterlijk en figuurlijk), maar volgens Yvonne is ‘klein beginnen’ de enige manier om iets te bereiken. “Uiteindelijk gaat het om verandering in houding en gedrag”, licht ze toe. “Dat krijgen we niet voor elkaar als we blijven praten over het containerbegrip ‘duurzaamheid’. Het moet juist concreet zijn. En het moet het er ook niet steeds al te dik bovenop liggen.”
Volgens Yvonne is het intern dan ook een kwestie van zorgvuldig marketing bedrijven. Bij interne campagnes beantwoorden ze bij Archipel daarom vooral de vraag: waar snijdt het duurzame mes aan twee kanten? “Zo hangen we het onderwerp ‘bewust onderweg’ niet aan het hogere doel, maar delen we tien tips om duurzaam auto te rijden. Want dát merken collega’s direct in hun portemonnee. Zeker met de gestegen brandstofprijzen.”
Ambassadeurs Jeffrey en Frans
Wat ook helpt om tweeduizend medewerkers in beweging te krijgen, zijn goede voorbeelden. Oftewel: ambassadeurs. Yvonne kan ik elk geval rekenen op kok Jeffrey van Vooren en teamcoördinator facilitair Frans van de Sande. “Daar ben ik superblij mee”, zegt ze met een glimlach. “Jeffrey en Frans zijn druk bezig om het concept van onze restaurants mee te veranderen. En om andere koks daarin mee te nemen. We moeten het sámen doen, stapje voor stapje. Ook met leveranciers en andere zorgorganisaties. Hopelijk lukt het ons zo om medewerkers, mantelzorgers en cliënten duurzaam te laten denken bij alles wat ze doen. Soep met ballen? Het zou mooi zijn als ze dat straks niets eens meer willen!”