Green Deal en Milieuthermometer voor duurzame zorg

De zorg laat een grote ecologische foodprint achter, door het verbruik van grote hoeveelheden water, voedsel, materialen en grondstoffen. Het goede nieuws is dat veel zorginstellingen al actief bezig zijn met verduurzaming. Tegelijkertijd valt er nog heel wat winst te behalen. Het Milieu Platform Zorgsector (MPZ) nam daarom het initiatief voor de Green Deal ‘Duurzame Zorg voor een Gezonde Toekomst’, om de verduurzaming in de zorg te versnellen, en de Milieuthermometer Zorg, die aandacht voor een duurzame bedrijfsvoering zichtbaar maakt. Ontdek hoe deze initiatieven jouw zorginstelling kunnen helpen bij het verduurzamingsproces.

Zorgsector verduurzamen met MVI

De aanschaf van duurzame medische hulpmiddelen, het kiezen voor reusables in plaats van disposables en het kiezen voor hergebruikt plastic, dit valt allemaal onder circulair en maatschappelijk verantwoord inkopen. Daarnaast is het natuurlijk van belang om een duurzaam en gezond voedingsassortiment in te kopen. Je kunt hierbij denken aan voedingsmiddelen die zijn geteeld of gemaakt met aandacht voor mens, milieu en gezondheid. Niet alleen is het essentieel om hierin bewuste keuzes te maken, ook moet je als zorginstelling kunnen onderbouwen dat je assortiment duurzaam en gezond is. Koop je in conform de criteria voor Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) uit de PIANOo-richtlijnen, de Green Deal en de Milieuthermometer Zorg, dan ben je al een heel eind op de goede weg. Deze criteria hebben namelijk als doel duurzaam inkopen in Nederland naar een hoger niveau te tillen door de doelmatigheid en kwaliteit te verbeteren. Naast gezondheid en duurzaamheid vormen onder andere de eiwittransitie, een vegetarisch of veganistisch voedingspatroon en het land van oorsprong aandachtspunten. Dit betreft niet alleen de inkoop, maar ook het duurzaam omgaan met beschikbare middelen is hierbij belangrijk. Bovendien speelt de keuze voor plantaardige versus dierlijke producten in relatie tot de gezondheidstoestand van een cliënt of patiënt een rol.

Duurzame zorg door een gezonde zorgomgeving

Duurzame zorg is niet alleen goed voor mens en milieu, maar ook positief voor de organisatie. Uit onderzoek blijkt dat de leef- en werkomgeving een directe invloed kan hebben op de gezondheid en het welzijn. Ook is gebleken dat een leef- en werkomgeving die de gezondheid bevordert, tot een verminderde zorgvraag leidt. Een dergelijke omgeving stimuleert en faciliteert gezond gedrag en is erop gericht om de lichamelijke en mentale gezondheid van cliënten, patiënten, zorgmedewerkers en bezoekers te verbeteren. Een leef- en werkomgeving die uitnodigt om gezond te eten en drinken en meer te bewegen, kan bijdragen aan het herstel van cliënten of patiënten en eveneens een positieve uitwerking hebben op de zorgmedewerkers en bezoekers. De effecten op de gezondheid kunnen ook indirect zijn, zoals het verminderen van stress en/of het vergroten van het werkplezier.

Aandachtspunten bij een gezondheidsbevorderende leef- en werkomgeving zijn:

Het voorkomen van ondervoeding bij cliënten of patiënten
Dit kan worden bereikt door de voedsel-, energie- en/of eiwitinname te stimuleren en op deze manier te verhogen. Om dit te realiseren zijn er verschillende mogelijkheden:

• Het bieden van flexibiliteit in de menukeuze en in het eetmoment. Dit verkleint ook nog eens de kans op voedselverspilling.
• Het inzetten van voedingsassistenten om cliënten of patiënten te helpen bij de menukeuze.
• Het aanbieden van meerdere (eventueel verrijkte) maaltijden en/of extra (eventueel verrijkte) tussendoortjes.
• Het inzetten van (getrainde) vrijwilligers om cliënten of patiënten te assisteren bij de maaltijd.
• Het op een andere manier opdienen van de maaltijd, bijvoorbeeld in buffetvorm, in traditionele “gezinsstijl” of in restaurantvorm.
• Het creëren van een huiselijke omgeving, waarin cliënten of patiënten zich comfortabel voelen.

Het stimuleren van een gezonde en passende voedingskeuze van zorgmedewerkers en bezoekers
Om dit te realiseren zijn er verschillende mogelijkheden:

• Een gezonde voedingskeuze begint natuurlijk met een gezond en gevarieerd aanbod.
• Het toepassen van ‘nudging’. Een nudge is een subtiele aanpassing in de omgeving, waardoor de zichtbaarheid, de toegankelijkheid en de beschikbaarheid van gezonde voedingsmiddelen verbeteren. Daardoor kiezen mensen vaak onbewust voor een gezond product.
• Het labelen of etiketteren van gezonde voedingsmiddelen, bijvoorbeeld met een kleurcodering.

Milieuthermometer Zorg maakt duurzaamheid zichtbaar

Zorginstellingen die actief werken aan een duurzame bedrijfsvoering kunnen dit ook zichtbaar maken met de Milieuthermometer Zorg. Het voordeel van de Milieuthermometer Zorg is dat dit zorgt voor focus op praktische maatregelen én het beleid zichtbaar wordt gemaakt en objectief wordt aangetoond.

De Milieuthermometer Zorg begint bij een nulmeting, die de zorginstelling inzicht geeft in de actuele prestaties op het gebied van duurzaamheid. Deze nulmeting is het startpunt op basis waarvan de zorginstelling keuzes maakt voor een duurzame bedrijfsvoering met concrete doelstellingen. De Milieuthermometer Zorg biedt verder een routekaart met tijd- en kostenbesparende acties. Bovendien kunnen zorginstellingen met het certificaat aantonen dat zij bewust bezig zijn met het bieden van duurzame zorg.

Milieuthermometer certificaat: 3 niveaus

De Milieuthermometer Zorg heeft 3 verschillende certificaten voor de 3 verschillende niveaus.

Niveau zilver

Zorginstellingen die voor dit certificaat in aanmerking komen geven ook concreet invulling aan maatschappelijk verantwoord inkopen, een gezond voedingsaanbod en duurzame zorg. Dit niveau vraagt dan ook een grotere betrokkenheid van de directie dan het bronzen niveau.

Niveau goud

Op dit niveau vormen ook duurzaam bouwen en transparantie in de verslaglegging een onderdeel van het milieubeleid. Niveau goud is gekoppeld aan het officiële nationale keurmerk Milieukeur.

Het Milieuthermometer Zorg certificaat is 3 jaar geldig. Zorginstellingen die dit willen behalen, dienen een aantal stappen te doorlopen. Kijk voor meer informatie hierover op: https://milieuplatformzorg.nl/milieuthermometer/handleiding-en-schema/